Een natie verscheurd door milities, dood en stilte

Volgens het rapport van de Global Peace Index 2024 is Jemen uitgeroepen tot het gevaarlijkste land ter wereld. Dit is geen overdreven constatering, maar een directe weerspiegeling van een diepgaande veiligheids- en humanitaire ineenstorting, waarin milities het gezag overgenomen hebben, en de burgerbevolking dagelijks wordt blootgesteld aan angst, geweld en repressie.

Jemen is veranderd in een land waar de staat niet langer functioneert, en waar gewapende groepen – onder verschillende ideologieën en buitenlandse invloeden – gebieden controleren met eigen wetten, gevangenissen en gewapende krachten.
Het gevolg? Geen enkele plek in Jemen is veilig.

De Houthi’s: een terroristische militie met ijzeren vuist

In het noorden van het land oefent een terroristische militie, bekend als de Houthi’s, volledige controle uit over de hoofdstad en omliggende gebieden. Deze groep is verantwoordelijk voor een lange lijst van mensenrechtenschendingen, waaronder:

• Willekeurige arrestaties van burgers, journalisten en activisten
• Geheime detentiecentra verspreid over provincies zoals Sana’a, Sa’dah en Al-Hudaydah
• Marteling, verdwijningen, en buitengerechtelijke executies
• Veroordelingen tot de doodstraf na oneerlijke showprocessen

Burgers leven daar onder een klimaat van angst en absolute controle. De minste afwijking kan leiden tot detentie of erger.

Overheidsgebieden: wetteloosheid en concurrerende milities

In gebieden die officieel onder de “internationaal erkende regering” vallen, is de situatie nauwelijks beter. In de praktijk worden deze gebieden vaak gecontroleerd door diverse milities en gewapende groeperingen die niet onder één gezag vallen. Elke groep beheert haar eigen gevangenissen, controleposten en afrekeningsmethodes.

• Ontvoeringen van burgers komen regelmatig voor, vooral bij checkpoints
• Onwettige detentiecentra functioneren buiten toezicht van justitie
• Journalisten, activisten en critici worden gearresteerd of verdwijnen spoorloos
• Geweld, intimidatie en onopgeloste moorden zijn alledaags

Geheime gevangenissen: één grote kaart van repressie

Van Sana’a tot Aden, van Taiz tot Hadramaut – geen enkele provincie in Jemen is vrij van geheime gevangenissen of onofficiële detentiecentra. Iedere militie beschikt over haar eigen infrastructuur van onderdrukking. In veel gevallen worden gevangenen jarenlang vastgehouden zonder aanklacht, zonder toegang tot een advocaat, en zonder enig contact met hun familie.

Sommige gevangenen sterven onder marteling. Anderen verdwijnen voorgoed.

Dodelijk geweld: moord buiten het recht om

In Jemen is moord niet altijd een gevolg van oorlog. Het is ook een middel tot onderdrukking:

• Politieke moorden
• Liquidaties van activisten
• Buitengerechtelijke executies in gevangenissen
• Sniper-aanvallen en bomaanslagen in woonwijken

De daders worden zelden gearresteerd, en vrijwel nooit berecht. Strafloosheid is de norm.

Geen veilige plek: nergens

Of men nu in het noorden woont, onder controle van de terroristische Houthi’s, of in het zuiden, oosten of westen onder toezicht van andere milities – veiligheid bestaat nergens.
Iedereen loopt risico op arrestatie, geweld, beroving of verdwijning.

Zelfs de gebieden die soms als “relatief stabiel” worden omschreven, lijden onder het gebrek aan gecentraliseerd gezag, verspreiding van wapens en concurrentie tussen gewapende groeperingen.

Journalisten en activisten: zonder bescherming, zonder stem

In heel Jemen zijn journalisten, bloggers en mensenrechtenverdedigers een kwetsbare groep. Velen worden bedreigd, gearresteerd, gefolterd of gedwongen te vluchten.
Vrije meningsuiting is in geen enkel deel van het land gegarandeerd – en pogingen om de waarheid naar buiten te brengen worden vaak met harde hand gestraft.

Een ongemakkelijke vraag…

Ondanks de enorme hoeveelheid bewijsmateriaal en rapporten van de VN, Amnesty International en Human Rights Watch, circuleren binnen sommige Europese instellingen – waaronder ook in Nederland – opvattingen dat bepaalde delen van Jemen “veilig” zouden zijn.

Maar in een land waar milities regeren, de rechtspraak ontbreekt, en waar mensen worden gearresteerd, gefolterd en gedood zonder reden of proces…

?Is Jemen dan écht een veilig land, beste lezer

Door: ABDULLAH ALALI